Oddychanie przez nos jest jedynym, zdrowym sposobem oddychania. Nasi przodkowie oraz wszystkie ssaki oddychają przez nos. Nawet tak ogromne zwierzęta jak słonie, oddychają przez malutkie otwory w trąbach a galopujące konie, na całym dystansie biegu oddychają przez wąskie chrapy. Niestety wśród ludzi, można zauważyć, że coraz więcej osób, zwłaszcza dzieci, oddycha przez usta. Badania wykazują, że nawet ok. 80%. Ten nieprawidłowy wzorzec oddechowy wynika z rozwoju cywilizacji. Przejawia się ona między innymi zanieczyszczeniem powietrza, podatnością na stres, otyłością i nieprawidłową dietą. Całości obrazu dopełnia mała ilość ruchu, ciągłe mówienie i przekonanie, że głębokie oddychanie jest dobre.
Dlaczego oddychanie przez nos jest takie ważne?
Dr Maurice Cottle, założyciel Amerykańskiego Stowarzyszenia Rynologicznego, stwierdził, że nos spełnia ponad 30 funkcji w ludzkim ciele. Są one uzupełnieniem roli płuc, serca i innych organów. Oto niektóre z nich:
Nos przystosowuje wdychane powietrze do warunków panujących w organizmie człowieka:
- Nos filtruje powietrze – jest pokryty od wewnątrz błoną śluzową, która oczyszcza wdychane powietrze, zanim dotrze ono do płuc. Trzy czwarte dostających się do nosa bakterii zatrzymywanych jest w warstwie śluzowej i w ten sposób eliminowanych.
- Nos ogrzewa temperaturę wdychanego powietrza i dzięki temu zmniejsza prawdopodobieństwo ochłodzenia i zwężenia dróg oddechowych. Wdychane powietrze o temperaturze zbliżonej do tej, która panuje w lodówce (ok. 4-5 stopni) osiąga temperaturę ludzkiego ciała już w tchawicy. Z kolei robienie wydechów przez nos, odzyskuje nawet do 33% wydychanego ciepła.
- Nos służy do rozpoznawania zapachów oraz wpływa na pełniejsze odczuwanie smaków.
Jakie inne korzyści przynosi oddychanie przez nos?
- Nos zapobiega utracie wilgoci – możemy odzyskać nawet ok. 40% wilgoci dzięki warstwie śluzu, która lekko nawilża wdychane powietrze, zmniejszając ryzyko zwężenia dróg oddechowych z powodu odwodnienia.
- Nos reguluje objętość wdychanego powietrza – nozdrza stanowią węższe przejście dla powietrza niż usta a oddychanie przez nos stwarza lekki opór zmniejszając objętość oddechową.
- Nos rozszerza drogi oddechowe – oddychanie przez nos ułatwia transfer tlenku azotu z nozdrzy do płuc. Jest to gaz, który naturalnie występuje w ciele człowieka i m.in: umożliwia swobodny przepływ krwi, zapobiega odkładaniu się złogów cholesterolu i tłuszczu w naczyniach krwionośnych.
- Oddychanie przez nos przyczynia się do prawidłowego rozwoju twarzoczaszki i prostych zębów – odpowiada bowiem za właściwe ułożenie języka na podniebieniu.
- Oddychanie przez nos aktywuje przeponę oraz uruchamia przywspółczulny układ nerwowy. Dzięki temu obniża tętno (o około 10-15% w porównaniu z oddychaniem przez usta) oraz uspokaja ciało i umysł. Wydychanie powietrza przez nos wydłuża wydech, co zwiększa zdolność ciała do wejścia w stan relaksu.
Oddychanie przez NOS a Tlenek Azotu
W 1998 nagroda Nobla z zakresu Medycyny i Fizjologii została przyznana za odkrycie tlenku azotu jako cząsteczki sygnalizującej w układzie krwionośnym. Okres połowicznego rozpadu tego gazowego wazodylatatora wynosi 2-30s.
Tlenek azotu (NO) jest uwalniany w drogach nosowych u ludzi. W czasie wdechu przez nos, NO przedostaje się z powietrzem do dolnych dróg oddechowych i płuc.
NO dostaje się do dolnych dróg oddechowych i płuc wraz z wdychanym powietrzem i to w szczególnie wysokim stężeniu podczas oddychania nosem. NO może działać poprzez preferencyjne zwiększenie przepływu krwi w dobrze wentylowanych obszarach płuc, w ten sposób optymalizując stosunek wentylacji do perfuzji(przepływ przez tkankę).
Wśród funkcji nosowego NO wymienia się:
- stymulację motoryki rzęsek w drogach oddechowych,
- poprawienie stosunku wentylacji względem perfuzji w płucach poprzez auto inhalację,
- NO uznaje się również za powietrznego pośrednika pomiędzy górnymi i dolnymi drogami oddechowymi,
- NO odgrywa decydującą rolę w odporności nieswoistej (cytotoksyczność) przeciwko komórkom nowotworowym i mikroorganizmom
- ważną rolę w wazoregulacji, utrzymaniu homeostazy, neurotransmisji, obronie immunologicznej i oddychaniu.
Stężenie NO może być o 49 razy większe w zatokach przynosowych, niż w jamie nosowej, z powodu rzadkiej wymiany powietrza pomiędzy dwoma jamami. Główna strategia obronna przed infekcjami w zatokach przynosowych wydaje się zależeć od wysokiego stężenia NO.
Tutaj znaczenia nabiera technika oddychania. Ponieważ NO jest stale uwalniany do dróg oddechowych, jego stężenie będzie zależeć od szybkości oddechu, który go pobierze. Stężenie nosowego NO jest wyższe przy wolniejszym oddychaniu. Zmniejszenie ilości nosowego NO może przyczynić się do negatywnych efektów wywołanych oddychaniem przez usta, które występują podczas zaburzeń snu. NO wytwarzany w górnych drogach oddechowych może także bronić dolne drogi oddechowe przed infekcją, kiedy jest wdychany z jamy nosowej.
Cykl nosowy
Często spotykam się ze stwierdzeniem – “Nie mogę oddychać przez nos…bo mam zatkany nos“. Jest to dość powszechne odczucie, ponieważ występuje tzw. “cykl nosowy”. Polega on na rytmicznie zmieniającym się fizjologicznym obrzęku błony śluzowej jednej z jam nosa. Dzięki temu, strumień powietrza płynie raz jedną, raz drugą stroną nosa. Cykl ten trwa od 1 do kilku godzin (najczęściej ok. 90 minut) i występuje także u prawidłowo oddychających ludzi. Są także inne korzyści związane z cyklem nosowym. Podczas oddychania prawą dziurką występuje zwiększona aktywność lewej półkuli mózgu, co przekłada się na dominację zdolności werbalnych, logicznych i współczulnego układu nerwowego. Oddychanie lewą dziurką to zwiększona aktywność prawej półkuli mózgu, czyli poprawa zdolności kreatywnych, przestrzennych i artystycznych. Wiele technik oddechowych w wielu systemach nauczania, prowadzi do wyrównania przepływu powietrza przez oba nozdrza. Ma to na celu zbilansowanie źródeł energii w ciele i umyśle.
Jak odetkać zatkany nos?
Przede wszystkim sprawdź jak oddychasz. Zrób kilka spokojnych cykli oddechowych – Wdech|Wydech. Zwróć uwagę, jak twój oddech porusza tułowiem. Czy rusza się tylko brzuch? A może ramiona i cała klatka piersiowa? Sprawdź także jak oddychasz o różnych porach dnia i podczas różnych aktywności? Czy jesteś w stanie oddychać przez nos w trakcie codziennych czynności – oglądania telewizji, spaceru po parku a nawet snu?
Oddychanie przez usta wydaje się być bardzo wygodne. Jednak uruchamia piersiowy tor oddechu i aktywuje liczne pomocnicze mięśnie oddechowe. Zużywa większe ilości energii niż oddychanie torem brzusznym. Według prof. Konstantina Butejko, oddychanie ponad normę (więcej niż 4-6 litrów na minutę), uruchamia szereg negatywnych konsekwencji w ciele. Nadmierną produkcję śluzu i zwężenie dróg oddechowych. W efekcie może pojawić się częste uczucie braku powietrza, niedrożny nos czy kaszel.
Dodaj komentarz